Yutak; halk arasında geniz ya da farinks olarak da bilinmektedir. Sindirim organlarından birisi olan yutak sindirim kanalının ağız ve burun boşluğunun arkasında bulunmaktadır. Yutakta gırtlak bulunmaktadır. Besinin yemek borusuna geçişini sağlar. Solunum sisteminde de yutağın rolü çok büyüktür.
Yutak 50 cm. Uzunluğunda, tüp biçiminde, kas ve mukozadan oluşan bir organdır. Yutağın en üst bölümünün hemen önündeki burun boşluğu bağlantı halindeyken, alt ucu yemek borusu ile devam eder. Yutağın yemek borusuna dayandığı bölümü sindirim kanalının en dar bölgesidir. Yutağın arka duvarı omurganın boyun bölümüyle komşudur. Yutak yukarıdan aşağıya doğru Nasofarinks, Orofarinks ve Laringofarinks olmak üzere üç bölümden oluşmuştur.
Nazofarinks hemen önündeki burun boşluğu ile, burun arka delikleri aracılığı ile bağlantı halindedir.
Yutak Bölümleri Nelerdir?
- Nasofarinks, yutağın burun boşluğunun arkasında kalan bölümdür.
- Orofarinks, yutağın ağız boşluğununun arkasında kalan bölüm.
- Laringofarinks yutağın C3 veC6 boyun omurları hizasında kalan bölümdür.
Yutak Kasları Bölümleri
Yutak, içeride ve dışarda bir akörtüyle kaplanmış kaslardan oluşmuştur. Yutak kasları yatay kasları, yarım çember biçimi ya da büzücü kasları, kafa tabanından inen dikey ya da kaldırıcı kasları kapsar.
Yutak Büzücü Kasları
Üç tanedir. Birleşerek yutak oluğunu oluştururlar. Üst büzücü kas, orta büzücü kas, alt büzücü kastan oluşmaktadır.
Yüzüksü Kıkırdak-Yutak Kası
Tiroyit kıkırdağa yapışan demet çok daha kalındır. Yüzüksü kıkırdak -yutak kası ya da yemek borusu ağzı kası adını taşır. Aşağıda, yutak ile yemek borusu arasında geçişi sağlar.
Kaldırıcı Kaslar
Büzücü kasların her iki yanından, onların dışında olarak aşağıya inerler. Yukarıda yutak çıkıntı kası aracılığı ile, damak kemiği düzeyinde de yutak-damak kası aracılığıyla dikensi çıkıntıya yapışırlar.
Yutağın Akörtüleri
Yukarıda anlatılan kasları sararlar. Dışarıda kalındırlar içeride incedirler ve mukozayla kaplanmıştır.
Yutağın Görevleri Nelerdir?
Ağız boşluğuyla yemek borusu arasında kapı görevi görmektedir. Yutağın bir özelliği de soluk borusu ve yemek borusu arasında bir bağlantı bulundurmaktadır. Ağızdan nefes alabilmemizin sebebi de budur. Dil besinleri yutağa doğru ilerletir. Bu sırada soluk borusu gırtlak kapağı ile kapatılır.
Yutağın İşlevleri Nelerdir?
Yutak, birçok organizmada sindirim sisteminin ve solunum sisteminin bir parçasıdır. Havanın ve besinin yutağın içinden geçmesinden dolayı, epiglottis adı verilen ve bağ dokudan oluşan bir kapak, besini yutma sırasında soluk borusunun girişini kapatıp besinin buraya kaçmasını engeller. Yutak insanların konuşmasında da çok etkilidir ve etkin bir rolü vardır.
.gif "Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü")
